Spitzen zijn gemaakt van een leren zooltje, een satijnen of canvas schoentje en een harde neus, ook wel "box" genoemd die gemaakt is van papier mache en lagen stof. Er zit een koordje rondom de spitz om deze meer aan te laten sluiten om je voet wanneer je deze aantrekt. Verder zitten er aan beide kanten van de spitz een satijnen lint wat je om je enkels moet binden zodat de spitz niet uitvalt wanneer je er op gaat staan. Om niet uit te glijden, plak je een leertje voorop de neus, of kan je er een soort hoesje voorop laten maken van lusjes draad en stof.

Spitzen verschillen, afgezien van de normale schoenmaat, ook in in breedtemaat en hardheid van de zool. Zo danst een professionele ballerina op spitzen met een hardheid medium. De breedte van de spitz wordt bepaald aan de hand van de breedte van je eigen voet. Spitzen mag je daarom ook nooit op de groei kopen; deze moeten nauwkeurig aansluiten aan je voeten, wil je er zo comfortabel mogelijk op kunnen dansen.

Tegenwoordig zijn er veel verschillende spitzen te koop. Zo bestaan er naast de klassieke satijnen roze spitzen ook spitzen met veters, halve spitzen en spitzen in alle kleuren.

Geschiedenis

De geschiedenis van de spitz dateert rond de 19e eeuw. De danseres Marie Taglioni creëerde door op haar tenen te staan hetzelfde effect. Gewichtloos, licht en gracieus. Zij was de eerste danseres die het bekende stuk 'La Sylphide' op de toppen van haar tenen danste. Dansen op toppen van de tenen zonder aangepast schoeisel is haast onmogelijk. Toen men ontdekte dat als men de balletschoen steviger en harder maakte, er meer mogelijkheden voor de dansers kwamen was de spitz geboren.

Heden

Vandaag de dag is het dansen op spitzen nog steeds opgenomen in de techniek van de ballerina's. Dit betekent echter niet dat de spitzen inmiddels zo goed gemaakt worden dat het dansen op de spitzen geheel pijnloos en makkelijk is.Dansen op spitzen vereist concentratie, een goede techniek en lichaamsbeheersing. Haast elke balletschool biedt lessen aan speciaal voor spitzen.

Spitzen zijn schoenen ontworpen voor ballet-danseressen met een harde punt in de neus zodat ze hiermee op de tenen kunnen dansen.

Daarnaast bestaat er ook jazzballet. De bewegingen en techniek volgen niet die van het klassieke ballet. Ze zijn ten opzichte van het oudere klassieke ballet duidelijk vrijer en gebaseerd op populaire muziek (jazz, rock, hiphop enz.). Jazzdans is een jonge tak in het hedendaagse dansveld en maakt gebruik van verschillende dansvormen. Een van de elementen waardoor de jazzdans zich van andere dansvormen onderscheidt, is het gebruik van de isolatietechniek. Dat betekent dat een gedeelte van het lichaam zich onafhankelijk kan bewegen van de rest van het lichaam, bijvoorbeeld het hoofd, de schouder, of de ribcage (wervelkolom), of in combinatie met weer andere delen van het lichaam die zich ook weer onafhankelijk bewegen. De basistechniek van de jazzdans gebruikt de fundamenten van ballet, moderne dans, tapdans, blackdance b.v. the turkey trot, monkey, chicken scratch, kangaroo dip, bunny hug en later de black bottum, de shim sham shimmy en de lindy hop.

Klassiek ballet

Het ballet ontstond in de 15e eeuw in Italië en het woord ballet is afgeleid van het Italiaanse woord ballare dat dansen betekent. Het werd vanuit Italië naar Frankrijk gebracht en ontwikkelde zich daar zoals al eerder genoemd in de 16e eeuw aan de Franse hoven. Het hoorde bij het amusement aan het hof. De eerste balletvoorstellingen in theaters dateren van 1669 als onderdeel van de opera. Er werden in de 15e eeuw ook balletten uitgevoerd met taferelen uit de Romeinse en Griekse mythologie. Veel elementen van het moderne ballet zijn ontstaan in de 19e eeuw, dat was de tijd van de romantiek. Wetenschap en industrie ontwikkelden zich in die tijd snel, maar hoe meer de mensen in de wereld ontdekten, des te meer ze ook ontspanden in boeken, muziek, beeldende kunst en ballet. Het einde van de 19e eeuw was een vruchtbare tijd van het ballet. Nieuwe ontwikkelingen uit de romantiek zoals het dansen op de pointe en hoge sprongen werden in die tijd verder uitgewerkt door onder andere de Russische choreograaf Marius Petipa.

Choreografie

De oudste vorm van ballet is het klassiek ballet. Dit wordt doorgaans gechoreografeerd op klassieke muziek, waarbij het de bedoeling was van de componist om dansmuziek te schrijven. Kenmerkend voor klassiek ballet is het dansen op spitzen, soepele balletschoentjes met verharde neuzen, geïntroduceerd door Marie Taglioni (1833-1891). In het modern ballet wordt er ook vaak gedanst op ander schoeisel of op blote voeten. Grote namen in de wereld van het klassiek ballet zijn Maurice Béjart, Hans van Manen en Rudi van Dantzig. Zij waren vanaf de jaren zestig toonaangevend in de vormgeving van het klassieke ballet.

Muziek

Pjotr Iljitsj Tsjaikovski is met zijn balletmuziek voor De notenkraker, Het zwanenmeer en Doornroosje waarschijnlijk de bekendste onder de klassieke balletcomponisten, terwijl Balakirev als choreograaf wereldberoemd werd juist met deze balletten. Le Chant du Rossignol (De zang van de nachtegaal) is een ballet dat George Balanchine maakte voor de beroemde Ballets Russes van Serge Diaghilev. Igor Stravinsky schreef er de muziek voor, zoals het vooral hij was die aan het begin van de 20e eeuw met zijn muziek voor Le Sacre du Printemps, De Vuurvogel en Petroesjka de weg van de radicale vernieuwing insloeg. In het moderne ballet komt het zeer frequent voor dat er wordt gedanst op muziek die oorspronkelijk niet bedoeld was als balletmuziek. Zo schreef Balakirev een ballet op de Scheherazade van Nikolaj Rimski-Korsakov, Hans van Manen op de Hammerklaviersonate van Beethoven en Maurice Béjart op de Carmina Burana van Carl Orff. Bij het grote publiek zijn de uitzendingen op Nieuwjaarsdag vanuit Wenen met balletten op muziek van Johann Strauss een vast ontmoetingspunt met ballet.

Ballet kan ook onderdeel van een opera vormen, zoals in de priesterballetscènes in Aida van Verdi, de balletscènes in Gaite Parisienne en Les Contes d'Hoffmann van Jacques Offenbach, Samson et Dalila van Camille Saint-Saëns, en Tannhäuser (Parijse versie) van Richard Wagner.

Ballet is een dansvorm die gebonden is aan academische technieken. Het unieke aan klassiek ballet, ten opzichte van andere dansstijlen, is dat de techniek ervan is vastgelegd in speciale handboeken. Daardoor leert iedereen ter wereld die ballet beoefent dezelfde danspassen. Een uitgesproken kenmerk van klassiek ballet is het dansen op spitzen. Dansschoenen met verharde punten waarop je kunt blijven staan. In oude klassieke balletten werd nog streng vastgehouden aan de regels van het academische ballet. Latere choreografen namen deze regels ruimer en experimenteren met kostuums, bewegingspatronen en muziek. Tegenwoordig worden er enkel nog neoklassieke en hedendaagse balletten gemaakt.

In het Kunstsecundair onderwijs bestaat een afdeling ballet. Maar een goede balletopleiding start al op jonge leeftijd. Er bestaan in Nederland twee specifieke "klassiek" balletopleidingen: het Koninklijk Conservatorium in Den Haag en de Nationale Balletacademie in Amsterdam. De balletopleiding aan het conservatorium is geïntegreerd met basisonderwijs groep 7 en 8 en daarna havo of vwo. Een dansopleiding wordt afgerond met een studie in het hoger onderwijs, het HBO. Er zijn erkende HBO dansvakopleidingen onder andere in Rotterdam, Amsterdam, Arnhem en Tilburg. Met verschillende studierichtingen zoals: Moderne dans, choreografie en show en musical. Bij de balletacademie kan je een opleiding tot dansdocent of uitvoerend danser volgen.
In Vlaanderen bestaat er een professionele bacheloropleiding Dans in Lier, onderdeel van de Hogeschool Antwerpen. Een vervolmaking kan men volgen bij Performing Arts Research and Training Studios van Anne Teresa De Keersmaeker, maar dat is een dure privé-opleiding.

De kans is maar gering dat je wordt toegelaten tot één van de opleidingen. Niet alleen omdat je lichamelijk over de juiste kwaliteiten moet beschikken en talent moet hebben maar ook omdat er veel concurrentie is. Elk jaar moeten de studenten opnieuw examen doen waarbij wordt bekeken of er fysiek, ballettechnisch en artistiek voldoende ontwikkeling is (in de puberteit kan een student bijvoorbeeld ineens te lang worden, of zijn of haar lenigheid kwijtraken). Je kan maar een paar jaar op het toneel dansen, omdat het beroep van een danser fysiek zwaar is en je uithoudingsvermogen en fysieke mogelijkheden met de jaren minder wordt. De meesten stoppen rond hun 38e. Hierna gaan mensen soms een andere opleiding volgen, of ze worden balletdocent aan een school, balletmeester bij een gezelschap of choreograaf.

Ook in het privéonderwijs worden balletlessen gegeven, iedereen kan deze lessen doen voor zijn of haar plezier. Om een professionele danser te worden is echter wel noodzakelijk een erkende dansvakopleiding te volgen.